TLM’s uitdelen, een inspectiebezoek, het overhandigen van het onderzoek, eregast op de funfair en de

17 december 2018 - Kumasi, Ghana

Akwaaba lievelezers/lezeressen!

Welkom bij weer een gloednieuwe blog, een die in het teken staat van het afronden van alle lopende projecten. Wanneer je deze blog leest betekend dit dat mijn laatste stageweek in Ghana is aangebroken (alhoewel ik op 4 januari pas weer richting NL vlieg, ik ga eerst nog 2 weken rondreizen!).

Op maandag verliet Jasmine al vroeg in de morgen huize Obroni om naar een ziekenhuis in de buurt te gaan, daar zou ze de komende dagen meelopen met de zusters zodat ze kon ervaren hoe haar beroep in Ghana wordt beoefend. Sasha en ik besloten om samen alvast te beginnen met het overhandigen van alle Teaching and Learning Materials aan de scholen die we eerder hadden bezocht in het kader van ons onderzoek. Bepakt en bezakt met overvolle tassen en rollen posters onder onze armen propten we ons in een trotro richting Tikrom. Nu is het zo dat Tikrom vrij afgelegen ligt en er rijden daarom nauwelijks tot geen trotros. Omdat we die dag 2 scholen in de omgeving wilden bezoeken besloten we een deal te maken met een taxichauffeur die ons naar beide scholen zou brengen en op ons zou wachten, het was namelijk geen doen om met alle spullen te gaan lopen. Na wat onderhandelen vonden we een vriendelijke chauffeur die bereid was ons rond te rijden. Hij bracht ons naar de school waar we Hubert hadden ontmoet (het dove jongetje met de ogen zo groot als schoteltjes waar ik eerder in een blog eens iets over heb geschreven). Daar aangekomen was de directeur er als de kippen bij; ‘I will offer you a seat and fetch you some water, that is how Ghanaian hospitality works!’. Nadat alle welkomsrituelen gedaan waren vroeg hij ons naar ‘the mission of our visit’ en we legden hem uit dat één van de uitkomsten van het onderzoek was dat er te weinig Teaching and Learning Materials beschikbaar zijn om de kinderen (met name degenen met ‘uitdagingen’) te onderwijzen, en dat we daarom graag wat TLM’s wilden overhandigen. De directeur was door het dolle heen en begon vol enthousiasme door de spullen heen te rommelen. ‘Wait here and I will collect all the teachers so that they can see what you have brought!’. Zo gezegd, zo gedaan. Binnen korte tijd zat het hele kantoor vol met leerkrachten en moesten we het inmiddels bekende voorstelrondje doen (wie ben je, waar kom je vandaag en wat doe je?), ook de leerkrachten stelden zich om beurten voor. Nadat iedereen alle materialen had bekeken stelde de directeur voor om alle studenten te verzamelen op de binnenplaats zodat ook zij alle nieuwe spullen konden bekijken. Binnen nog geen minuut stonden alle leerlingen op de binnenplaats en de directeur kondigde als een soort spelshowpresentator aan dat er 2 obroni’s in zijn kantoor zaten die iets te overhandigen hadden. Een enorm gegil en geklap steeg op uit het ‘publiek’ en Sasha en ik keken stiekem alvast even door het gordijntje dat het kantoor scheidde van de binnenplaats. De directeur kwam weer terug met een aantal leerlingen die hij allemaal wat in de hand drukte. De kinderen liepen daarna weer door het gordijntje en gingen op een verhoging op het binnenplaatsje staan. Alle kinderen begonnen te klappen en springen. Nadat alle educatieve posters ‘on display’ waren en ook de schriften, pennen, werkboeken en het educatieve speelgoed door leerlingen in de lucht waren gestoken begon de directeur met ‘de show’. ‘We are so grateful for our sisters from The Netherlands for donating these TLM’S, let’s give them a big hand, show them some love!’. Daarna ging de directeur alle materialen langs en de leerlingen drumden in koor de tafels op, lazen 3 letter woorden voor en probeerden de landen op de kaart van Afrika te benoemen. De show ging maar door en door en onze taxichauffeur begon ongeduldig te worden, na een stuk of 10 posters gingen we er daarom weer vandoor. De tweede school die we die dag bezochten lag erg afgelegen en was enkel bereikbaar door een enorm slecht onderhouden zandweg te trotseren. De taxi schraapte af en toe over wat grote keien maar na een tijdje waren we dan toch aangekomen bij Asaman primary school.  Een aantal leerlingen kwamen al snel naar de auto toe gehold om onze tassen aan te nemen (ook erg Ghanees) en gingen ons voor naar de directeur. Deze ontving ons hartelijk en gaf talloze malen zijn ‘blessing’. Hij legde ons uit dat de school erg blij was met dit soort hulp omdat er flink wat problemen waren. De meeste families in de community leven onder de armoedegrens en ook tienerzwangerschappen waren een groot probleem binnen de school. Daardoor werd volgens hem de armoede ook in stand gehouden omdat dit vrijwel automatisch betekend dat deze tienermoeders hun educatie niet afmaken en hun kinderen daardoor geen ‘voorbeeld’ hebben. We wisselden emailadressen uit en hij beloofde ons een mail te sturen waarin hij zou uitleggen welke tegen welke uitdagingen de school aan liep. Wij beloofden op onze beurt deze mail door te sturen naar het volgende team dat naar Ghana toe zal gaan en de docenten van onze minor. Wie weet ligt hier nog een mooi project in het verschiet met betrekking tot bijvoorbeeld seksuele educatie. Ook deze directeur riep weer alle leerkrachten en leerlingen samen in een lokaal waar de gedoneerde materialen één voor één werden bekeken. Ook moesten er natuurlijk weer wat (geforceerde) foto’s gemaakt worden waarbij de materialen overhandigd werden en daarna gingen we weer terug naar onze chauffeur die al ongeduldig in de kofferbak lag te telefoneren. Hij bracht ons terug naar Ejisu waar we de trotro naar huis namen. Het was nog vroeg in de middag en dus besloten we om meteen maar even langs de printshop te gaan om ons onderzoek in drievoud te printen en te laten inbinden; één voor de director of Education, één voor Anthony en één voor de special teacher van de Model School in Ejisu.  De eigenaar van het printzaakje was blijkbaar ook erg geïnteresseerde in ons onderzoek, hij had ongeveer de helft doorgelezen tegen de tijd dat we klaar waren. Omdat de omvang van het verslag behoorlijk is duurde het wel even voordat alle verslagen de printer uit waren, en het begon al donker te worden toen we weer naar huis gingen.

Ook op dinsdag gingen Sasha en ik gewoon door met het uitdelen van TLM’s terwijl Jasmine weer vertrok naar het ziekenhuis. We bezochten de model school in Ejisu waar de special teacher erg blij was ons weer te zien. Nieuwsgierig begon ze meteen door ons onderzoek te bladeren, zelf heeft ze immers ook onderzoek gedaan naar inclusive education en dus vond ze het maar wat interessant. Ook de TLM’s werden hier weer dankbaar in ontvangst genomen. Na ons bezoek stond ze erop al onze bagage naar de weg te tillen en een taxi voor ons aan te houden die ons naar de volgende school, in Juaben, zou kunnen brengen. Aangekomen in Juaben overhandigden we de laatste voorraad TLM’s en ook hier werden we weer tot in de trotro uitgezwaaid. We reden door naar Asakore Mampong om daar een onaangekondigd ‘inspectiebezoek’ te brengen aan Garden City Special School, waar we 2 weken eerder het pictogramsysteem hadden geïntroduceerd. We wilden graag zien of de leerkrachten er wel gebruik van maakten, of ze nog vragen of opmerkingen hadden en hoe de leerlingen er op reageerden tot zover. Zo stil mogelijk duwden we de poort van het schoolterrein open en gluurden we naar binnen in de lokalen. Het zag er veelbelovend uit! In de lokalen die we als eerste inspecteerden hingen de pictogrammen voor die dag netjes aan de lijn. Een van de leraren betrapte ons terwijl we naar binnen aan het loeren waren en heette ons van harte welkom. Hij stelde voor om alle klassen langs te gaan zodat we konden kijken hoe het ging. Vrijwel alle ‘gewone’ en vocational klassen (leatherworks/woodworks/catering) maakten gebruik van het systeem. De leerkrachten waren erg tevreden en zeiden heel blij te zijn met het systeem, het was eenvoudig en effectief. De kinderen reageerden er ook erg goed op, zo zeiden meerdere leerkrachten. De KG (kindergarden) maakte geen gebruik van het systeem. Jammer maar onze prioriteit lag vooral bij de primary education en daar werd het dus wel volop gebruikt! Tot slot kregen we nog een ‘dankbrief’ van de school waarin iets stond in de trant van: ‘We appreciate your continuous love for the needy, and believe that your unrelenting passion to support them will be rewarded. May the almighty God replenish whatever you have spent in several folds. Thank you and God bless you’. Na ons bezoek aan Garden City Special School besloten we nog door te rijden naar het centrum van Kumasi omdat Sasha de druk om souvenirs te vinden voor het thuisfront te hoog werd. Met een goedgevulde tas keerden we die avond weer terug in Huize Obroni.

Op woensdag stond er een leuk uitje op de planning. Al weken hadden de buurkinderen het erover dat hun school een Fun Fair zou organiseren en dat we daar absoluut moesten komen kijken. Die ochtend stapten we daarom de trotro in richting hun school en al vanuit te verte was het niet te missen waar het feest zich bevond. De muziekinstallatie was dus weer helemaal in orde! Eenmaal aangekomen op het terrein werden we warm onthaald door een van de leraren die ons voorstelde aan het schoolhoofd. Er werden geen vragen gesteld over wie we waren en wat we kwamen doen maar we werden meteen naar de ‘eretafel’ gewezen. De eregasten werden van hun stoel gejaagd en het schoolhoofd stond erop dat wij aan de tafel zouden plaatsnemen. Alle ogen waren op ons gericht zoals je je misschien wel kunt voorstellen. Er werden flesjes water en zakjes roomijs (ja nogmaals, alles eet/drink je hier uit een zakje) voor ons neergezet en het hoogtepunt was een blikje Guinness Malt. Malt is in Ghana (en volgens mij heel West-Afrika) een geliefd drankje, maar wij zijn er niet zo heel dol op. Het is nog het beste te vergelijken met roggebrood, maar dan vloeibaar en met heel veel suiker en koolzuur. Ondertussen vonden er allerlei acts plaats. Zo waren er de ‘cadets’, een soort van school-leger die een marcheer-demonstratie gaven. Daarna was er ook nog een zangwedstrijd, een rapwedstrijd en een danswedstrijd. Ik wist niet wat ik zag toen zelfs de allerkleinsten (waarschijnlijk konden sommigen nog maar pas lopen) hun dansmoves lieten zien. Sommige kinderen leken wel bezeten en dansten alsof hun leven er vanaf hing! Inmiddels was het al een uur of 2 en de kinderen werden opgeroepen voor de lunchpauze terwijl wij door een van de leraren werden opgehaald om naar het huis van het schoolhoofd te gaan. In Ghana is het vaak zo dat deze in een huis op het schoolterrein woont. We werden naar binnen getrokken om onze handen te wassen in de badkamer. Een oude man in een rolstoel (waarschijnlijk de vader van het schoolhoofd) zat aan tafel zijn lunch te nuttigen en knikte ons verrast toe. Daarna werden we naar de woonkamer geleid waar de TV al op ‘standje doof’ en de airco op ‘standje diepvries’ waren gezet; op en top Ghanese gastvrijheid! We zaten nog geen minuut of iemand kwam ons een speciaal bereide lunch en wat water brengen. Toen we klaar waren met eten gingen we weer terug naar buiten waar inmiddels het volgende programmaonderdeel was begonnen, de zogenoemde ‘Advice speech’. Een van de leraressen sprak de leerlingen toe over hoe van hen wordt verwacht dat zij goede kinderen zijn. Daarbij hoort dat ze elke ochtend voor ze naar school gaan en wanneer ze terugkomen van school het huis en erf vegen, vooral de hoeken mogen niet vergeten worden. Daarnaast was het ook belangrijk dat de kinderen wisten dat er een dag zou komen dat iemand ze cola of sinas zou aanbieden, maar al snel zouden ze leren dat dit helemaal geen cola of sinas was! Met andere woorden; gebruik geen alcohol, en liever ook geen drugs/tabak want dan zou je familie erg teleurgesteld zijn in je! Na dit feestelijke onderdeel van het programma was het tijd voor de prijsuitreikingen en omdat wij eregasten waren was dit onze taak. We gaven de beste dansers, zangers en rappers hun prijs (een schoolschrift) en moesten uiteraard met iedereen nog even op de foto. Het programma eindigde met het onderdeel ‘vrij dansen’ en alle leerlingen verzamelden zich op het grasveld. Binnen korte tijd ontstond er een dikke waas doordat de kinderen in het droge zand stampten en sprongen. Ook konden de kinderen nu kaartjes kopen om hun gezicht te laten schminken en/of een minuutje op een trampoline of springkussen te springen. Rond 17.00 was het feest ten einde en verzamelden de buurkinderen zich om ons heen. Met z’n negenen propten we ons op wonderbaarlijke wijze in een trotro die al zo goed als vol zat en reden we naar huis.

Op donderdagochtend zaten we al vroeg aan de ontbijttafel. Die dag zouden we namelijk een poging gaan doen om ons onderzoek te overhandigen aan de Director of Education. Ervaring had ons geleerd dat hij vaak vroeg in de ochtend aanwezig was in zijn kantoor, na een uur of 9.00 was hij vaak richting een vergadering of schoolbezoek. Op tijd reden we daarom met de trotro naar Ejisu waar we tot onze opluchting de director voor zijn kantoor zagen staan. Hij nodigde ons in zijn kantoor uit en keek vol bewondering naar het enorme verslag dat Sasha in haar handen had. Geconcentreerd begon hij met het lezen ervan en na een minuut of 10 begonnen we ons af te vragen of het misschien de bedoeling was dat hij het hele verslag in ons bijzijn zou gaan lezen. Af en toe knikte hij goedkeurend en zei ‘you have done well!’. Goed, in ieder geval was de director zo te zien blij met het onderzoek! Gelukkig deed hij na ongeveer een kwartier zijn leesbril af en begon aan de Ghanese ‘smalltalk’. Wat gingen we met kerst doen? Waar zouden we gaan reizen? Was ons favoriete Ghanese gerecht nog altijd fufu met groundnutsoup en had hij het goed onthouden dat Jasmines Ghanese naam ‘Akua’ was, die van Sasha ‘Abena’ en die van mij ‘Ama’? Na de beleefdheden excuseerde hij zich en liet weten dat hij (zoals verwacht) naar een vergadering toe moest. We gingen terug naar huis waar we de buurkinderen op het erf aantroffen, bedekt onder een dikke laag stof. Hun kerstvakantie was aangebroken en het was duidelijk dat ze erg creatief waren met het invullen van hun dag. Ze hadden van een nabijgelegen bouwterrein wat cementpoeder meegenomen en hadden hun eigen ‘klei’ geproduceerd waarmee ze een poging deden een vaas te maken. Ik keek een tijdje toe en besloot op de binnenplaats mijn was te doen. Het duurde niet lang of één voor één druppelde de buurkinderen naar binnen en gingen rondom mijn wasteil zitten met papier en een doos waterverf. Op dat soort momenten begin ik me steeds meer te beseffen hoe veel ik de kinderen zal missen en ik begon me af te vragen waar ze over 5 of 10 jaar zouden zijn. Nadat de was aan de lijn hing vroeg Sasha of ik met haar naar de kleermaker in de straat wilde gaan. Na het fiasco met ‘Ama de seamstress’ durfde ik het niet meer aan nog een kledingstuk bij haar te laten maken, bang dat deze niet klaar zou zijn vóór mijn vertrek uit Kumasi. Toch wilde ik graag nog een rok laten maken, het kost immers niks en het zit daarnaast ook nog eens erg lekker/luchtig (ik weet niet waarom maar ik heb alleen maar lange broeken meegenomen hier heen..). Daarom was ik eerder die week langsgegaan bij een kleermaker vlakbij ons huis die beloofde dat mijn rok binnen een week klaar zou zijn. Sasha had hier lucht van gekregen en wilde ook graag nog even langs voor een laatst, op maat gemaakt kledingstuk. Het is gewoon zó leuk om zelf kleding te laten maken! Van het kiezen van de stof tot het ontwerpen van het model en het uitkiezen van knopen/ritsen; het is gewoon een soort ‘ervaring’. Zelfs het wachten is ‘leuk’ omdat je benieuwd bent of het er precies zo uit zal komen te zien zoals je het in je hoofd bedacht had. De week was nog niet voorbij maar mijn rok lag al klaar! Ook Sasha doorliep het proces van stoffen/modellen kiezen en maten opnemen en toen dat klaar was gingen we door naar Tech Junction waar we Jasmine zouden ontmoeten. Enthousiast als Sasha is over het begrip ‘tailoring’ had ze namelijk in de Kumasi Mall ook een jurk gekocht die wat aanpassingen nodig had en ze had een telefoontje gekregen dat de jurk klaar was en ze hem kon komen ophalen. We besloten het bezoek meteen maar even te combineren met het kopen van een cadeautje voor een van de buurkinderen (Akwasi) die binnenkort jarig is en het bezoeken van de bioscoop. Dit klinkt waarschijnlijk héél verwend maar we keken er gewoon naar uit om in de ijskoude (airco standje diepvries) bioscoop te zitten met een lekkere wintertrui aan, dit is vreemd genoeg één van de dingen die ik mis aan Nederland (verder klaag ik niet over het klimaat hier hoor, want dat vind ik heerlijk!).

Vrijdagochtend besloten we lekker even uit te slapen (voor zover dat kan met gillende buurkinderen voor je raam om 6.00). We waren die dag uitgenodigd voor de kerstviering van Deduako Life Community Special School. De kerstviering zou beginnen om 10.00 maar zo geïntegreerd als we inmiddels zijn besloten we dat het wel prima zou zijn wanneer we om 11.30 aan zouden komen.  En inderdaad; we liepen het schoolterrein op en het feest was nog volop in aanbouw. De Grote Vriendelijke Reus ving ons op en vertelde ons dat er nog een PTA-vergadering (Parents Teachers Association) gaande was maar dat we die uiteraard mochten bijwonen. Natuurlijk konden we niet zomaar aanschuiven maar moesten we ons eerst weer aan alle ouders voorstellen met onze Nederlandse en Ghanese namen. Na de meeting begon de kerstviering. Na de kerstviering zouden alle studenten met hun families mee naar huis gaan om kerstvakantie te vieren en daarom was het gezellig druk met alle ouders, broers/zussen, ooms en tantes op het terrein. Iedereen zat in de schaduw onder een tent terwijl een bandje het feest inluidde. De studenten sprongen direct op en begonnen al schaterlachend te dansen met elkaar. Het was erg druk en het duurde dan ook niet lang voor een van de kinderen een epileptische aanval kreeg. Studenten van een bevriende school uit de buurt kwamen net het terrein op lopen en schrokken zich een hoedje toen ze zagen hoe de student werd weg getild. Nadat de rust weer was wedergekeerd was het tijd voor ‘het grote optreden’. Ik had een aantal weken terug 12 tekeningen gemaakt voor de school die ze zouden gebruiken tijdens het zingen van ’12 days of Christmas’. Trots liepen de leerlingen in hun mooiste kerstkleding het ‘podium’ op, swingend, met een tekening boven hun hoofd. Het was duidelijk dat ze heel hard geoefend hadden! Daarna was het tijd voor een choreografie van het ‘Deduako Danceteam’, het zweet stond op hun voorhoofd en ze namen de dans erg serieus aan hun blikken te zien! Tot slot was er nog een optreden van het schoolkoor. Wát ze precies zongen is me nog steeds niet duidelijk, maar ze deden het in ieder geval met veel overgave! Toen alle optredens voorbij waren begonnen alle ouders boodschappentassen en bakken vol etenswaren tevoorschijn te halen. Bij een Ghanees feest is het gebruikelijk dat de host zorgt voor een warme maaltijd en drankjes, maar omdat de school hier geen geld voor heeft namen alle ouders zelf wat gerechten en drankjes mee. Alles werd uitgedeeld en iedereen zat tevreden te eten. Tot onze grote schrik kregen we weer een ‘blikje roggebrood’. Toen alles op was gingen de leerlingen met hun familieleden naar de dormitory om hun tassen op te halen. We zwaaiden alle leerlingen uit en namen afscheid; ons werk op deze school zat er nu officieel op. We zeiden de Grote Vriendelijke Reus gedag en keerden terug naar Newsite.

Het weekend verliep redelijk rustig. Op zaterdagochtend maakten we alvast een groot gedeelte van het huis schoon zodat we op de dag van vertrek sneller klaar zouden zijn. In de namiddag, toen de temperatuur het enigszins toe liet om iets te ondernemen buiten, vertrokken we naar de KNUST botanical garden op een paar kilometer van ons huis. We liepen er een rondje en zagen verschillende soorten felgekleurde bloemen, metershoge cactussen en bomen die bijzondere vruchten droegen. Hoewel je zou verwachten dat het in de tuin lekker rustig zou zijn was dit niet het geval, de duizenden vliegende honden die in de bomen zaten en rondvlogen maakten een oorverdovend geluid en ook was er om de zoveel meter wel een kerkdienst gaande tussen de bomen. Mensen zongen luidkeels of schreeuwden hun gebeden. Onderweg naar de uitgang kwamen we nog een bruidspaar tegen dat bezig was met een fotoshoot, natuurlijk konden we hen niet passeren zonder ook even vastgelegd te worden op de gevoelige plaat; obroni’s op je bruiloft, dan heb je het écht gemaakt! Op zondag besloten we nogmaals een bezoek te brengen aan het Golden Tulip zwembad, het was nog steeds bizar heet en we konden wel wat verkoeling gebruiken. Omdat ik een geïnfecteerde wond op mijn enkel had kon ik helaas het water niet in maar desondanks genoot ik van het ligbedje in de schaduw en mijn boek. Het leek deze keer wel nationale obroni-dag bij het zwembad, er waren nauwelijks Ghanezen te bekennen, alleen maar Spanjaarden, Italianen, Indiërs en een groep mannen uit Libië. Helemaal ontspannen was het na een tijdje niet meer toen de ligbedjes naast ons in beslag werden genomen door alle mannen. Om de haverklap werden me allerlei drankjes aangeboden, en ook sigaretten en pinda’s. Ik hield subtiel mijn ‘trouwring’ (preventieve –niet overbodige- maatregel) in het zicht en nadat ook Jasmine moest geloven aan de opdringerige mannen gingen we maar weer naar huis toe.

Dat was de blog alweer voor deze keer, komende week zal ik de laatste blog online zetten..

Liefs,

Lau

2 Reacties

  1. Ursy:
    17 december 2018
    Het leest al echt als een beetje afscheid nemen😥
    Wat heb je genoten van deze leerzame en leuke tijd in een heel andere cultuur. Nu moet ik alleen nog wennen aan het idee dat dit bijna je laatste blog is...
  2. Berna:
    23 december 2018
    Langzaam maar zeker komt het einde in zicht. Jullie hebben heel wat werk verricht daar en terecht dat docenten en leerlingen zich zo enthousiast opstelden.
    Ze zullen veel hebben aan al dat materiaal dat jullie hen gegeven hebben.
    Snik snik, nog één blog te gaan.....